شرکت سپهر گاز کاویان: 02146835980 – 02146837072 – 09022734708

گاز مرداب که به آن متان نیز می‌گویند، گازی بی‌رنگ، بی‌بو و غیرسمی است که از تجزیه مواد آلی در محیط‌های کم‌اکسیژن، مانند مرداب‌ها، باتلاق‌ها و رسوبات کف دریاچه‌ها تولید می‌شود. این گاز ساده‌ترین آلکان و یکی از اجزای اصلی گاز طبیعی است.

ترکیب شیمیایی گاز مرداب

گاز مرداب متان (CH4) است. هر مولکول متان از یک اتم کربن و چهار اتم هیدروژن تشکیل شده است.

نام های دیگر گاز مرداب

در اینجا چند نام دیگر برای گاز مرداب آورده شده است:

• متان: این نام علمی گاز مرداب است. متان ساده ترین آلکان و اولین عضو در سری هیدروکربن های اشباع است. فرمول شیمیایی آن CH4 است.
• گاز باتلاق: این نام به دلیل محل تشکیل این گاز، یعنی باتلاق ها و مرداب ها، به آن اطلاق می شود.
• گاز فاضلاب: این نام به دلیل تولید این گاز در فاضلاب نیز به آن اطلاق می شود.
• گاز لجن: این نام به دلیل تولید این گاز در لجن نیز به آن اطلاق می شود.
• گاز زهکشی: این نام به دلیل تولید این گاز در زهکش ها به آن داده شده است.
• گاز آتش زا: این نام به دلیل قابل اشتعال بودن این گاز به آن اطلاق می شود.

در زبان انگلیسی، به گاز مرداب marsh gas یا swamp gas می گویند.

ویژگی‌ها

• بی‌رنگ، بی‌بو و غیرسمی: متان در حالت عادی بی‌رنگ، بی‌بو و غیرسمی است.
• قابل اشتعال: این گاز در مجاورت گرما یا جرقه به راحتی آتش می‌گیرد و شعله‌ای بی‌رنگ تولید می‌کند.
• اثر گلخانه‌ای: متان یکی از گازهای گلخانه‌ای قوی است و 25 برابر بیشتر از دی‌اکسید کربن گرما را در جو زمین به دام می‌اندازد.
• منابع: علاوه بر مرداب‌ها، متان از منابع دیگر نیز مانند:
  • محصولات جانبی هضم در حیوانات نشخوارکننده مانند گاو و گوسفند
  • استخراج و فرآوری زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی
  • مدفون‌گاه‌ها
  • آتش‌سوزی جنگل‌ها نیز تولید می‌شود.

کاربردهای گاز مرداب

گاز متان، که به آن گاز مرداب هم می‌گویند، فراتر از تولید برق و گرمایش، کاربردهای متنوع دیگری نیز دارد. در اینجا به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم:

1. تولید مواد شیمیایی:

• متان ماده اولیه تولید بسیاری از مواد شیمیایی مهم مانند آمونیاک، متانول، و فرمالدئید است. آمونیاک در تولید کودهای شیمیایی نقش کلیدی دارد، متانول در سوخت‌ها و ضد یخ‌ها به کار می‌رود، و فرمالدئید در رزین‌ها و مواد شوینده کاربرد دارد.

2. حمل و نقل:

• متان می‌تواند به عنوان سوخت پاک‌تر برای وسایل نقلیه به جای بنزین و گازوئیل استفاده شود.
• می‌توان آن را به صورت گاز طبیعی فشرده (CNG) یا گاز مایع طبیعی (LNG) ذخیره کرد.
• همچنین در تولید هیدروژن به عنوان منبع انرژی پیل‌های سوختی کاربرد دارد.

3. تولید برق:

• از متان می‌توان برای تولید برق در نیروگاه‌های برق استفاده کرد.
• این کار را می‌توان با سوزاندن مستقیم متان یا استفاده از آن در سلول‌های سوختی انجام داد.

4. گرمایش:

• متان می‌تواند به عنوان سوخت برای گرمایش خانه‌ها و ساختمان‌ها استفاده شود.
• می‌توان آن را به صورت گاز طبیعی یا از طریق بخاری‌های هیبریدی که از هر دو سوخت چوب و متان استفاده می‌کنند، به کار برد.

5. کاربردهای دیگر:

• از متان در صنایع مختلف مانند تولید شیشه، فولاد و کاغذ نیز استفاده می‌شود.
• همچنین می توان از آن به عنوان ماده اولیه در تولید پلاستیک و سایر مواد مصنوعی استفاده کرد.

نکات مهم:

• اگرچه متان مزایای زیادی دارد، اما لازم به ذکر است که یک گاز گلخانه‌ای قوی است.
• بنابراین، استفاده از آن باید با احتیاط انجام شود تا به حداقل رساندن اثرات آن بر محیط زیست.
• همچنین، متان قابل اشتعال است و باید با احتیاط با آن برخورد کرد.

علاوه بر موارد ذکر شده، تحقیقات در مورد کاربردهای جدید و نوآورانه گاز متان همچنان در حال انجام است. با توجه به پتانسیل بالای این گاز، می‌توان انتظار داشت که در سال‌های آینده شاهد استفاده‌های بیشتری از آن در زمینه‌های مختلف باشیم.

خطرات و ایمنی گاز مرداب (متان)

گاز مرداب یا متان گرچه سمی نیست، اما خطرات قابل توجهی را به همراه دارد که باید از آنها آگاه بود:

1. خطر انفجار و آتش‌سوزی:

• متان به شدت قابل اشتعال است و مخلوط آن با هوا می‌تواند به راحتی منفجر شود.
• حتی جرقه‌های کوچک یا منابع گرمایی کم می‌توانند باعث انفجار یا آتش‌سوزی شوند.
• نشتی گاز متان می‌تواند در فضاهای محصور جمع شده و به یک بمب بالقوه تبدیل شود.

2. خطر خفگی:

• در غلظت‌های بالا، متان می‌تواند اکسیژن موجود در هوا را جابجا کند و باعث خفگی شود.
• این امر می‌تواند در فضاهای بدون تهویه مناسب، مانند چاه‌ها، گودال‌ها یا زیرزمین‌ها رخ دهد.
• علائم خفگی با متان شامل سرگیجه، سردرد، تهوع، تنگی نفس و در نهایت بیهوشی و مرگ است.

3. خطرات دیگر:

• تماس طولانی مدت با غلظت‌های بالای متان می‌تواند باعث مشکلات سلامتی مانند آسیب به سیستم عصبی، مشکلات تنفسی و مشکلات قلبی شود.
• متان همچنین یک گاز گلخانه‌ای قوی است و نقش قابل توجهی در گرم شدن کره زمین دارد.

اقدامات ایمنی:

• تشخیص نشتی: بوی گاز متان شبیه به بوی تخم مرغ فاسد است. در صورت احساس بوی مشکوک، بلافاصله محل را ترک کرده و با خدمات اضطراری تماس بگیرید.
• دتکتور گاز: نصب دتکتور گاز متان در مکان‌هایی که در معرض خطر نشتی هستند، مانند زیرزمین‌ها، چاه‌ها و محل نگهداری لوله‌های گاز، ضروری است.
• تهویه مناسب: در مکان‌هایی که با گاز متان کار می‌کنید یا از آن نگهداری می‌کنید، تهویه مناسب را فراهم کنید.
• ممنوعیت شعله و جرقه: در مناطقی که احتمال وجود گاز متان وجود دارد، از هرگونه شعله، جرقه یا منبع گرمایی خودداری کنید.
• استفاده از تجهیزات ایمنی: هنگام کار با گاز متان از تجهیزات ایمنی مناسب مانند ماسک تنفسی، دستکش و عینک محافظ استفاده کنید.
• آموزش و آگاهی: به افراد حاضر در محل‌های آموزش‌های لازم در مورد خطرات گاز متان و اقدامات ایمنی مربوطه را ارائه دهید.

رعایت نکات ایمنی می‌تواند به طور قابل توجهی خطر اتفاقات مرتبط با گاز متان را کاهش دهد.

تهیه و تأمین

جهت خرید گاز مرداب (متان)ئخالص و ترکیبی، شارژ کپسول متان و سایر گازها نظیر آرگون، اکسیژن، نیتروژن، کربن دی اکسید و … از سپهر گاز کاویان – دارنده گواهینامه ISO17025 و آزمایشگاه مرجع اداره استاندارد – با شماره های 02146835980 – 02146837072 – 09022734708 تماس حاصل فرمایید.